بررسی فقهی نسب و آثار حقوقی آن در شبیه سازی انسانی

شبیه سازی یا کلونینگ، از روشهای نوپیدای عالم پزشکی در درمان ناباروری است که برخلاف تولید مثل طبیعی، تولید موجود زنده بدون انجام عمل لقاح و حاصل ترکیب یک سلول جسمی و یک سلول جنسی می باشد. حق انتساب طفل به پدر و مادر خود، یکی از اساسی ترین حقوق انسانی به شمار می رود. مقاله حاضر در پی پاسخ گویی به سؤالات و چالش های موجود در بررسی فقهی وضعیت نسب در طفل شبیه سازی شده است. در اینجا تولید مثل جنسی با منشأ دوگانه (پدر و مادر) در خصوصیات ژنیتیکی طفل و تولید مثل شبیه سازی با منشأ واحد (پدر یا مادر) مورد مقایسه قرار می گیرند و علاوه بر این، جواز شبیه سازی در چارچوب رابطه زوجیت یا خارج از آن نیز مطرح می شود. هرکدام از فرض های موجود، نتایج متفاوتی به دست می دهد که جنبه های مختلف آن در آرای فقهای امامیه بررسی می شود و در پایان نظر مختار بیان می گردد که اولاً نسب در شبیه سازی وجود دارد ثانیاً پدر و مادر صاحب سلول به عنوان پدر و مادر فرزند کلون شده، یعنی صاحب سلول و فرزند حاصل از صاحب سلول، دوقلوی هم محسوب می شوند. همچنین آثار نسب شامل حرمت نکاح، حضانت طفل، ولایت قهری، الزام به انفاق، وصیت و توارث خواهد بود.